علل بوی بد دهان - مجله معلمی

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

بوی بد دهان که در اصطلاح علمی به آن هالیتوزیس (halitosis) می گویند، می تواند به وسیله برخی شرایط پزشکی مانند عادات غذایی، شیوه زندگی ناسالم، و بهداشت ضعیف دهان و دندان ایجاد شود.

بوی بد دهان به دو نوع پایدار و ناپایدار تقسیم بندی می شود. بوی بد ناپایدار، موقتی است، به این معنی که می توانید از این نوع بوی بد با شستشو، مسواک زدن، و پاکسازی دندان رهایی یابید. نوع پایدار بوی بد دهان یک بیماری نسبتاً جدی بوده که این مشکل در آن ماهیت دائمی دارد. در مورد بوی بد ناپایدار، شدت آن با عللی مانند بوی قوی مواد غذایی (سیر، پیاز) و کشیدن سیگار تغییر می نماید. می توان این شرایط را با حفظ اصول اولیه بهداشت دهان و دندان، سلامت دندان و برخی تغییرات داده شده در سبک زندگی تحت کنترل در آورد.

به طور کلی، بوی بد دهان از خود دهان نشأت می گیرد. علل بوی بد دهان، بیماری هایی مانند ذات الریه، برونشیت، ترشح پشت حلق، عفونت مزمن سینوس، برگشت اسید معده مزمن، مسائل کبدی یا کلیوی، دیابت و عفونت دستگاه تنفسی را شامل می شود.

مصرف برخی مواد غذایی: مصرف مواد غذایی (مانند، سیر، پیاز و ...) با روغن های فرار (volatile oils) می توانند موجب بوی بد دهان شوند. این روغن های پرادویه یا تند و تیز در طول هضم، به درون جریان خون جذب می شوند. در ریه ها، این بوی تند و تیز به درون هوا آزاد شده بطوریکه با عمل بازدم به وسیله بینی به بیرون فرستاده می شود. گاهی بوی بد دهان ناشی از مصرف پیاز و سیر، ممکن است تا 72 ساعت باقی بماند. خود بزاق می تواند بوی تند و تیز را به مدت طولانی حفظ کند، و منجر به بوی بد دهان شود.

بهداشت ضعیف دهان و دندان و بیماری های پریودنتال: بهداشت ضعیف دهان و دندان می تواند به تجمع ذرات مواد غذایی در دهان منجر شود. انواع مختلفی از باکتری موجود در دهان بر روی ذرات مواد غذایی عمل نموده و بخارات سولفید هیدروژن را آزاد نموده که موجب بوی بد و متعفن در دهان می شود. با مسواک نزدن مرتب و استفاده نکردن از نخ دندان، این باکتری ها همراه با ذرات غذایی، لایه چسبناک بی رنگی را روی دندانها فراوری می نمایند. در دراز مدت، این پوشش یا لایه به ماده ای سخت بنام پلاک یا جرم تبدیل می شود، که می تواند موجب پوسیدگی دندان و بیماری های پریودنتال شود. حفره های شکل گرفته محل تجمع ذرات غذا و باکتری های ایجاد نماینده بو خواهند شد.

عوارضی که بینی و گلو را تحت تأثیر قرار می دهند: علل بوی بد دهان می تواند بعلاوه مرتبط با بینی باشد. هرگونه ماده خارجی به دام افتاده در بینی می تواند موجب تنفس بد بو شود. این امر می تواند به دلیل وجود عفونت سینوسی باشد که موجب می شود ترشحات سینوس از پشت گلو عبور نموده و بوی بد و متعفنی را سبب شوند. برخی از عفونت های گلو هم در نهایت منجر به بوی بدن دهان می شوند. عمل باکتریها در لوزه می تواند بوی بد خفیفی ایجاد نماید. دلیل اصلی بوی بد دهان که از این ناحیه نشأت می گیرد، ناشی از ماده کلسیفیه شده یا توده آهکی تشکیل شده در شکاف های لوزه می باشد.

استفاده از دخانیات و الکل: هم دخانیات و هم الکل موجب خشک شدن دهان می شوند، که این امر منجر به بوی بدی می شود. جدای از این، دود سیگار دارای قطران، نیکوتین، و مواد دیگری است که در دهان جمع شده و موجب بروز بیماری های پریودنتال و بوی بد دهان می شود. به همین ترتیب، مصرف الکل منجر به مسائل گوارشی شده، که بعلاوه می تواند به بوی بد دهان ارتباط یابد.

خشکی دهان و رژیم غذایی: این امری است عادی که به هنگام بیدار شدن از خواب در صبح، احساس بوی بدی در دهان کنید. این شرایط به دلیل کاهش فراوری بزاق در هنگام خواب بوده، به این دلیل که دهان برای مدتی طولانی بسته مانده است. از اینرو، بزاق نقش بسیار مهمی در پاکسازی و مرطوب نمایندگی دهان ایفاء می نماید. تجمع این مایع خوراکی در دهان، عمل بلع را بهتر ساخته که این به نوبه خود به دهان در خلاص شدن از بقایای مواد غذایی، باکتری و سلول های مرده یاری می نماید. بزاق دارای قدرت از بین برندگی باکتری های موجود در دهان است. خشک شدن دهان به این معناست که فراوری بزاق کاهش یافته و نتیجه آن بوی بد دهان خواهد بود. رژیمهای لاغری شدید هم می توانند به دلیل شکست مواد شیمیایی (کتواسیدوز) در طول روزه داری یا گرسنگی، موجب بوی بد دهان شوند. در چنین مواردی، بوی دهان مانند بوی لاک پاک کن می ماند.

بیماری ها و علل دیگر: برخی از انواع سرطان می توانند بوی بد دهان را بوجود آورند، اما عفونت های ریوی و آبسه می توانند منجر به بوی بسیار بد یا متعفن شوند. نارسایی کلیوی موجب بوی ادرار مانندی می شود، در حالی که بوی شبیه به بوی ماهی با نارسایی کبد در ارتباط است. حتی دیابت و ریفلاکس اسید معده مزمن می توانند موجب بوی بد دهان شوند. برخی افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز می باشند، ممکن است هنگامی که شیر و محصولات لبنی را مصرف می نمایند، دهانشان بوی بد دهد. کم شدن آب بدن که منجر به مسائل گوارشی و یبوست می شود هم در میان علل بوی بد دهان قرار گرفته است. دندان های مصنوعی (ابزار مصنوعی ساخته شده به جای دندان افتاده) هم اگر به درستی تمیز نشوند، می توانند موجب بروز این مشکل شوند.

بوی بد دهان می تواند با هر کدام از دلایلی که در بالا ذکر شد، بوجود آید. حفظ بهداشت دهان و دندان با شستشو، استفاده از نخ دندان و مسواک زدن به طور مرتب راه حلی برای بوی بد دهان به شمار میرود. همواره به خاطر داشته باشید که زبان خود را با مسواک و یا تمیز نماینده زبان تمیز نمایید؛ به این دلیل که پوششی از بقایای مواد غذایی، سلول های مرده، ترشحات پشت حلق، و باکتری ها به طور مداوم تشکیل می شود. چنانچه تمیز کردن مناسب دهان هیچ یاریی به برطرف این مشکل نکرد، در این صورت با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت نمایید.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته شود. مراجعه به پزشک خود بی خطرترین راه تشخیص و درمان هرگونه بیماری است.