تغییر رنگ زبان نشانه چیست؟ - مجله معلمی

از آنجایی شما به طور مداوم از زبانتان استفاده می کنید، مسائل زبانی مانند تغییر رنگ و دردناک شدن زبان می تواند باعث ناراحتی و آزار مداومتان گردد. علل گوناگونی برای علائم رایج زبانی وجود دارد. خوشبختانه بیشتر مسائل زبانی آنقدر وخیم نیستند و اغلبشان به سرعت بهبود پیدا می نمایند.

در بعضی موارد تغییر رنگ یا دردناکی زبان ممکن است بیانگر عوارضی وخیم تر از کمبود ویتامین گرفته تا ایدز و سرطان دهان باشد. به همین خاطر اگر دچار علائم زبانی مداوم شدید، باید به پزشک مراجعه کنید.

زبان سفید

بعضی عوامل می توانند باعث ایجاد پوشش سفید یا لکه های سفید روی زبان شوند، ازجمله:

لوکوپلاکیا

این عارضه باعث می گردد سلول ها در دهان به طور مفرطی رشد نمایند. این رشد مفرط باعث تشکیل لکه های سفید درون دهان ازجمله روی زبان می گردد. گرچه این لکه ها به خودی خود خطرناک نیستند، لوکوپلاکیا می تواند مقدمه سرطان دهان باشد بنابراین باید به دندان پزشکتان مراجعه کنید تا دلیل ایجاد لکه های سفید روی زبانتان معلوم گردد. لوکوپلاکیا می تواند به دلیل تحریک زبان ایجاد گردد و اغلب در افرادی که از فراورده های دهانی توتون استفاده می نمایند، دیده می گردد.

برفک دهانی

برفک دهانی یا کاندیدیاز دهانی عفونت قارچی است که درون دهان ایجاد می گردد. این عارضه اغلب باعث ایجاد لکه ای سفیدی با قوام پنیری می گردد که روی سطوح دهان و زبان را می پوشاند. برفک دهانی بیش از همه در نوزادان و سالمندان به خصوص سالمندانی که دندان مصنوعی دارند و نیز در افراد دچار ضعف دستگاه ایمنی بدن بروز می نماید. برفک دهانی با احتمال بیشتر پس از مصرف آنتی بیوتیک ها که ممکن است باکتری های مفید دهان را از بین ببرند، ایجاد می گردد. خوردن ماست ساده دارای کشت زنده و فعال باکتریایی (پروبیوتیک) ممکن است به بازگشت باکتری های سودمند دهانی یاری کند. بعلاوه ممکن است لازم باشد داروهایی برای مقابله با این عفونت قارچی تجویز گردد.

لیکن پلان دهانی

در این عارضه شبکه ای از خطوط سفید برآمده روی زبان تشکیل می گردد و زبان ظاهری توری مانند پیدا می نماید. اغلب دلیل این عارضه پیدا نمی گردد، اما این عارضه معمولا به خودی خود بهبود پیدا می نماید. اقداماتی مانند رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از فراورده های دهانی توتون و کم کردن مصرف غذاهایی که دهان را تحریک می نمایند، ممکن است به بهبود این عارضه یاری کند.

زبان قرمز یا زبان توت فرنگی

عوامل متعددی وجود دارند که ممکن است باعث شوند رنگ طبیعی صورتی زبان به رنگ قرمز دربیاید. زبان در بعضی موارد ممکن است ظاهری مانند توت فرنگی پیدا کند؛ یعنی پرزهای چشایی بزرگ و قرمز به صورت دانه دانه در سطح زبان دیده شوند.علل احتمالی این عارضه عبارتند از:

کمبود ویتامین

کمبود اسیدفولیک و ویتامین B12 ممکن است باعث گردد زبان شما ظاهری قرمزرنگ پیدا کند.

زبان جغرافیایی

در این عارضه سطح زبان را نقاط قرمزرنگی با الگوی نقشه مانند می پوشاند. این لکه ها گاهی لبه های سفیدی دورشان دارند و محلشان روی زبان ممکن است در طول زمان تغییر کند. گرچه این عارضه معمولا زیان ندارد، اما اگر لکه های قرمز بیش از 2 هفته ادامه پیدا کردند، باید برای معاینه نزد دندان پزشکتان بروید. هنگامی که دندان پزشک تشخیص داد دلیل قرمزی عارضه زبان جغرافیایی است، درمان بیشتری لازم نیست. اگر این عارضه باعث دردناک شدن یا ناراحتی زبان شما شوند، ممکن است داروهای موضعی برای تسکین تجویز شوند.

مخملک

افرادی که دچار این عارضه عفونی می شوند ممکن است زبان توت فرنگی پیدا نمایند. در صورتی که زبان قرمز و تب بالا داشتید، فورا نزد پزشک بروید. اگر دچار مخملک شده باشید، درمان آنتی بیوتیکی ضروری است.

نشانگان کاواساکی

این بیماری معمولا در بچه ها زیر 5 سال دیده می گردد و رگ های خونی بدن را مبتلا می نماید و می تواند باعث ایجاد زبان توت فرنگی گردد. بچه ها در مرحله شدید این بیماری اغلب دچار تب شدید می شوند. بعلاوه ممکن است قرمزی و تورم دست ها و پاها را هم تجربه نمایند.

زبان سیاه مودار

زبان سیاه پرزدار گرچه ظاهری ناراحت نماینده دارد، معمولا عارضه ای وخیم نیست. برآمدگی کوچک سطح زبان یا پرزهای زبان در تمام طول زندگی رشد می نمایند. در بعضی افراد این پرزها بیش ازحد دراز می شوند. این پرزهای درازشده با احتمال بیشتری حامل باکتری می شوند. رشد این باکتری ها باعث ظاهر تیره یا سیاه این پرزها می گردد و ظاهری مومانند به آنها می دهد.

این عارضه چندان شایع نیست و با احتمال بیشتری ممکن است در افرادی که بهداشت دهان و دندانشان را رعایت نمی نمایند، رخ دهد. افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می نمایند، شیمی درمانی می شوند و افرادی که دیابت دارند با احتمال بیشتری ممکن است دچار این عارضه شوند.

دردناک و متورم شدن زبان

علل متفاوتی ممکن است باعث شوند زبان شما دردناک گردد یا برآمدگی دردناکی در آن به وجود بیاید:

ضربات

گاز گرفتن تصادفی زبان یا سوزاندن آن با مواد غذایی داغ ممکن است باعث دردناک شدن زبان گردد. ساییدن دندان ها روی هم یا دندان قروچه نیز ممکن است باعث تحریک طرفین زبان و دردناک شدن آن گردد.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن زیاد ممکن است باعث تحریک و دردناک شدن زبان گردد.

آفت های دهانی

بسیاری از افراد دچار آفت دهان و زخم های تاول مانندی می شوند که ممکن است روی زبان هم ظاهر شوند. دلیل این عارضه نامعلوم است، اما در طول عادت ماهانه و افزایش استرس بیشتر بروز می نماید.

نشانگان زبان سوزان

بعضی خانم ها در دوران پس از یائسگی دچار این نشانگان می شوند. افراد در این نشانگان احساس سوزش در زبان دارند، گویی که زبان سوخته باشد.

پرزهای بزرگ شده

اگر یکی یا تعداد بیشتری از پرزهای زبانی تحریک یا ملتهب شوند، ممکن است متورم شوند و برآمدگی دردناکی روی زبان تشکیل دهند.

بعضی بیماری ها

بیماری هایی مانند دیابت و کم خونی ممکن است باعث دردناک شدن زبان شوند.

سرطان دهان

گرچه اغلب مواد دردناک شدن زبان مایه نگرانی چندانی نیست، اگر توده یا زخمی روی زبانتان ایجاد شده باشد که در طول چند هفته رفع نشده، باید نزد پزشکتان بروید. بسیاری از سرطان های دهان در مراحل اولیه دردی ندارند، بنابراین وجود نداشتن درد به معنای خوش خیم بودن عارضه نیست.

زخم های دهانی

التهاب و زخم های دهانی یا به اصطلاح پزشکی استوماتیت می توانند باعث ناتوانی فرد در خوردن، صحبت کردن و خوابیدن شوند. زخم های دهانی ممکن است در هر جایی از دهان ازجمله داخل گونه ها، لثه ها، زبان، لب ها و کام ایجاد شوند.

انواع زخم های دهانی:

آفت های دهانی

آفت های دهانی به شکل یک زخم رنگ پریده یا زردرنگ با یک حلقه خارجی قرمزرنگ یا مجموعه ای از زخم ها در دهان معمولا درون گونه ها، روی زبان یا درون لب ها بروز می نمایند. دلیل دقیق ایجاد آفت های دهانی معلوم نیست، اما بسیاری از عوامل ممکن است در ایجاد آن دخالت داشته باشند، ازجمله مصرف بعضی داروها، ضربات، تغذیه بد، استرس، باکتری ها یا ویروس ها، کم خوابی، کاهش ناگهانی وزن و بعضی غذاها مانند سیب زمینی، مرکبات، قهوه، شکلات، پنیر و مغزهای خوراکی.

آفت های دهانی بعلاوه ممکن است مربوط به ضعف گذرای دستگاه ایمنی به دلیل سرماخوردگی، آنفلوانزا، تغییرات هورمونی، کمبود ویتامین B12 یا اسیدفولیک باشند. حتی گاز گرفتن درون گونه یا جویدن شیء یا ماده ای لبه دار ممکن است باعث ایجاد آفت گردد. آفت های دهانی ممکن است به زمینه ژنتیکی فرد هم مربوط باشند و به طورکلی بیماری های خودایمنی شمرده می شوند. البته آفت ها واگیردار نیستند.

تبخال

تبخال ها به صورت زخم های تاولی هستند که در اطراف لب ها ایجاد می شوند و به ندرت ممکن است روی لثه ها یا روی سقف دهان هم ایجاد گردد. تبخال ها پس از ترکیدن تاول هایشان کبره می بندند. معمولا پیش از بروز تبخال، فرد احساس سوزش، درد یا سوزن شدن در محل دارد. تبخال ناشی از ویروسی به نام هرپس سیمپلکس نوع 1 است.

تبخال برخلاف آفت از زمانی که تاول های آن می ترکد تا زمانی که کاملا رفع گردد، واگیردار است. عفونت اولیه با این ویروس معمولا قبلا از دوران بزرگسالی رخ می دهد و ممکن است با سرماخوردگی و آنفلوانزا اشتباه گردد. هنگامی که فرد به این ویروس آلوده می گردد، ویروس در بدن باقی ماند.

ویروس در حالت نهفته وجود دارد و در شرایطی مانند استرس، تب، ضربات، تغییرات هورمونی مانند عادت ماهانه یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید دوباره بروز می نماید. معمولا تبخال در قسمتی مشابه از بدن عود می نماید. البته ممکن است به سایر نقاط بدن شخص مانند چشم یا دستگاه تناسلی هم منتشر گردد.

تحریک دهان

تحریک دهان ممکن است به علل متفاوتی رخ دهد، ازجمله:

• گاز گرفتن گونه، زبان یا لب
• داشتن بریس یا سایر دستگاه های دندانی درون دهان
• جویدن توتون
• سوختن دهان درنتیجه غذا یا نوشیدنی داغ
• بیماری لثه (ژنژیویت) یا سایر انواع عفونت دهانی
• حساسیت بیش ازحد به بعضی غذاها یا داروها
• بیماری های خودایمنی که پوشش مخاطی دهان را مبتلا می نمایند، مانند لوپوس، بیماری کرون و بیماری بهجت
• مصرف بعضی داروها مانند داروهای شیمی درمانی، آنتی بیوتیک، داروهای مورداستفاده در آرتریت روماتوئید و صرع
• پرتودرمانی برای سرطان

پ