درباره قرارداد پیمانکاری و شرایط حقوقی آن بیشتر بدانید
به گزارش مجله معلمی، بسیاری از کارها از چندین و چند بخش تشکیل شده اند که انجام آنها از توانایی ما خارج است. به همین علت می توانیم اجرای یک بخش یا همه آن را به شخص یا تیم دیگری واگذار کنیم. در طول روز پروژه ها و کارهای زیادی وجود دارد که به وسیله افراد یا تیم های مختلف انجام می گردد. همواره در یک طرف کارفرما یا سفارش دهنده قرار می گیرد و در طرف مقابل هم مجری را می بینیم که به او پیمانکار هم گفته می گردد. البته ناگفته نماند که افراد دیگری چون مشاور، ناظر و… هم ممکن است در این بین حضور داشته باشند. اغلب چنین فرایندهایی طی یک قرارداد پیمانکاری انجام می شوند که در ادامه بیشتر درباره آن ها می خوانید.
همواره تاکید می گردد هیچ کاری را بدون عقد قرار محکم و رسمی انجام ندهید. در هر قراردادی، جزئیات به خوبی معین می گردد و نه تنها هر کس وظایف و تعهدات خودش را می داند، بلکه احتمال برداشت های شخصی به حداقل می رسد. ضمن اینکه قراردادهای حقوقی مانع از مسائل بعدی خواهد شد.
یکی از پروژه های مهمی که تعداد آنها هم در بازار کم نیست، پروژه های ساختمانی و کارهای مربوط به ساخت و ساز است. در فرایندهای اجرایی موارد این چنینی، کارفرما، مهندس مشاور، مهندس ناظر، پیمانکار و … حضور دارند. برای انجام چنین پروژه هایی قراردادی با عنوان قرارداد پیمانکاری منعقد می گردد تا مجری بداند که چطور باید کار را به پایان برساند.
قرارداد پیمانکاری چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده برایتان این قرارداد را تعریف کنیم باید بگوییم قرارداد پیمانکاری بین کارفرما و مجری کار منعقد می گردد. در این قرارداد، یک بخش یا همه فرایندهای اجرایی یک پروژه با شرایط و معینات معین، در ازای زمان و هزینه معین به یک شخص یا تیم واگذار می گردد. البته ناگفته نماند که این قرارداد فقط مربوط به پروژه های ساختمانی نیست و در بسیاری از حوزه های دیگر هم کاربرد دارد.
این قرارداد هم مانند هر نمونه دیگری اجزای ثابتی چون موضوع، تاریخ، قیمت، نحوه پرداخت و… را دارد. عقد قرارداد پیمانکاری یاری می نماید تا تمام تعهدات طرفین و جزئیات پروژه به صورت شفاف معین گردد و شاهد مسائل بعدی نباشیم.
معمولا پیمانکارها در طول اجرای پروژه با مسائل مختلفی روبرو می شوند. به همین علت از نظر زمان تحویل پروژه و پرداخت هزینه ها، این پیش بینی درقرارداد صورت می گیرد تا مسئله ای پیش نیاید. ضمن اینکه معمولا چون پروژه ها سنگین هستند، باید ضمانت های اجرایی لازم هم دریافت گردد.
در ادامه بیشتر درباره انواع قرارداد پیمانکاری و جزئیات آن صحبت می کنیم.
انواع قرارداد پیمانکاری
قراردادهای پیمانکاری با توجه به ماهیت و موضوعی که دارند، به شکل های مختلف تقسیم بندی می شوند. در این بخش می خواهیم بیشتر به این موضوع بپردازیم و ببینیم جزئیات هر کدام چگونه است.
قرارداد کارفرمایی
این نوع قرارداد یکی از مرسوم ترین گزینه هایی است که کاربرد زیادی دارد. کارفرماها معمولا ماشین آلات و تجهیزات لازم را دارند و از نظر کارشناسان و متخصصان کمبودی احساس نمی نمایند. مشکل اصلی اینجاست که برای اجرای کار نیروی انسانی و کارگر کافی ندارد. به همین علت به صورت پروژه ای با این افراد قرارداد می بنند.
به این مدل قرارداد کارفرمایی، قرارداد امانی هم گفته می گردد و بیشتر در پروژه های میانه شهری کاربرد دارد که به وسیله شهرداری ها، شرکت آب و فاضلاب، زیباسازی، مسکن و شهرسازی و … انجام می گردد.
قرارداد براساس لیست
بخش عمده ای از این قرارداد که تمرکز ویژه ای روی بحث هزینه ها و جزئیات کار دارد، به وسیله مهندس مشاوره آماده می گردد. در این نمونه بخش های مختلف به صورت جداگانه آنالیز شده و هزینه های آن معین می گردد. سپس مبالغ معین شده به صورت لیست بندی و مقطوع درج شده و برای کارفرما ارسال می گردد. در ادامه هم کارفرما بررس های لازم را انجام می دهد. بعد از قطعی شدن جزئیات پروژه، هزینه سختی کار، بیمه کارگاه و کارگران، راه اندازی و جمع آوری کارگاه و … مبلغ کل قرارداد نهایی شده و قرارداد منعقد می گردد.
تقسیم بندی قرارداد پیمانکاری بر اساس نوع عقد قرارداد
روش دیگری که می توان برای تقسیم بندی قرارداد پیمانکاری در نظر گرفت، براساس نوع عقد قرارداد است. در ادامه این مورد را هم آنالیز می کنیم:
قراردادها از نظر نوع عقد قرارداد به دو گزینه زیر تقسیم می شوند:
- قرارداد پیمانکاری تشریفاتی: در این نمونه، علاوه بر جزئیات اساسی و لازم که باید در قرارداد وجود داشته باشد، کارهایی هم تحت عنوان تشریفات در نظر گرفته می گردد که جزئیات آن باید در قرارداد قید گردد. معمولا در این مورد، تشریفات شامل شرایط ویژه سازمان های کارفرما، فرم های ضمانت نامه و … می گردد.
- قرارداد پیمانکاری ساده: همان طور که معین است این نمونه، شامل مفاد اصلی و اساسی قرارداد می گردد و تشریفات قبلی را ندارد.
دسته بندی جامع انواع قرارداد پیمانکاری
- قراردادهای پرداخت کلی (Lump Sum): این نمونه یکی از مرسوم ترین قراردادهای پیمانکاری است که در آن پیمانکار وظیفه اجرای همه پروژه با قیمت معین را دارد. این قیمت گذاری به صورت زیر است:
- قیمت ثابت (Fix)
- قیمت شناور (Floating)
- قراردادهای دائمی (Continual Contracts): بعضی از پروژه ها هستند مانند تعمیر و نگهداری که باید به صورت دوره ای تکرار شوند. بنابراین کارفرما تصمیم می گیرد هزینه cdhnd نکند و از طرف دیگر همواره درگیر انتخاب پیمانکار نباشد. بنابراین قرارداد دائمی بسته می گردد. این قرارداد سه مدل دارد:
- قراردادهای سریال Serial Contracts
- قراردادهای با قابلیت تغییر Continuity Contracts
- قرارداد با دوره زمانی محدود Term Contracts
- قراردادهای سنجشی (Measurement Contracts): بعضی از قراردادها هستند که در ابتدای کار نمی توان قیمت دقیق معین کرد. بنابراین هزینه به صورت تقریبی معین شده و در آخر کار مبلغ نهایی معین می گردد.
- قراردادهای بازپرداخت هزینه (Cost Reimbursement Contracts): در این روش هزینه های مربوط به کارگران، راه اندازی و جمع آوری کارگاه و مواد مصرف شده محاسبه و به اضافه سود به پیمانکار پرداخت می گردد.
- قراردادهای مدیریتی (Management Contracts): همان طور که معین است این قرارداد بیشتر جنبه مدیریتی و نظارتی بر فرایندهای اجرایی دارد.
- قراردادهای مدیریت پروژه (Project Management Contracts): اگر قرار است پروژه ای سنگین در کوتاه مدت انجام گردد، قرارداد مدیریت پروژه می تواند گزینه خوبی باشد. در این روش همه موارد پروژه با پیمانکار است و در ازای پیشرفت کار بخشی از هزینه دریافت می نماید.
- قراردادهای طراحی و ساخت (Design And Build Contracts): در این نمونه هم پیمانکار فقط هزینه مربوط به طراحی و ساخت موارد معین شده از سوی کارفرما را برعهده دارد.
- قراردادهای ساخت و توسعه: در این نوع قرارداد هم پیمانکار در بخش های مختلفی از پروژه فعال است و در ازای پیشرفت و نتیجه حاصل شده دستمزد می گیرد.
قرارداد پیمانکاری دولتی چیست؟
براساس تعریف، در قرارداد پیمانکاری، یک سمت کارفرما و سمت دیگر پیمانکار واقع شده است. در مواردی که کارفرما دولت باشد، به آن قرارداد پیمانکاری دولتی گفته می گردد. در این مورد، پیمانکار موظف به رعایت شرایط عمومی پیمان است و باید به مصوبه ها و دستورالعمل های سازمان برنامه بودجه و ستاد راهبری و سیاست گذاری نهاد ریاست جمهوری پایبند باشد.
مفاد قرارداد پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری با قراردادهای دیگر تفاوتی ندارد و همان بندهای اصلی و همیشگی باید رعایت گردد. مهم ترین آن ها این موارد هستند:
- تعهدات طرفین نسبت به یکدیگر
- زمان و شرایط پرداخت
- زمان تحویل پروژه
- شرایط فسخ
- جزئیات مربوط به پروژه
در بعضی موارد ضمانت های اجرایی، معین خسارت، عدم افشای اطلاعات و.. هم ضمیمه قرارداد اصلی می گردد.
جمع بندی
قرارداد پیمانکاری یکی از رایج ترین قراردادهایی است که انواع مختلفی از آن منعقد می شوید. یک طرف آن کارفرما و طرف دیگر پیمانکار واقع شده است و پیمانکار موظف است کارهای معینی را در ازای هزینه و زمان معین شده برای کارفرما انجام دهد. این قرارداد انواع مختلفی دارد که در این مطلب درباره این موضوع و جزئیات آن صحبت کردیم.
منبع: بلاگ دیوار