جنبش سیاه جامگان چگونه به یزد رسید؟ - مجله معلمی

ایسنا: زمانی که حکومت اموی حکومت خود را بر پهنه ایران توسعه می داد و شهرهای ایران یکی پس از دیگری در گوشه و کنار درصدد ایجاد جنبش هایی برای حفظ اصالت های فرهنگی خویش بودند، ابومسلم خراسانی در این میان پیروز شد با بهره گیری از توان ایرانیان، جنبشی را در خراسان شروع کند.

در این جنبش، به نشان عزاداری برای پیامبر(ص) به سبک ایرانیان سیاه می پوشیدند لذا جنبش سیاه جامگان نخستین جنبشی بود که توانست حکومت اموی را با یاری عباسیان از میان بردارد و برای مدتی خراسان در اختیار ایشان قرار گیرد.

پس از سقوط آخرین حاکم خراسان در مرو، ابومسلم عزم به گشایش شهرهای دیگر این خطه شامل اصفهان، ابرکوه و یزد کرد لذا در این راستا ابومسلم سپاهی به سرکردگی داماد خود احمد زمجی فراهم نموده و اصفهان، ابرگوه و یزد را پس از یورش به این شهرها، تحت اختیار خود گرفت.

شورش و کشتار در قلعه ابرندآباد یزد

محمود کاتب در کتاب تاریخ یزد در خصوص احمد زمجی می گوید؛ روایتی است از فرار ابوعلا طوسی حاکم امویان در یزد و پناه گرفتن او در قلعه ابرند اباد که امروز در شهر شاهدیه قرار گرفته است، به طوری که احمد زمجی در این جریان، کوشک حاکم اموی را با یاری مردم تخریب کرد و در پی آن به ابرند آباد رفته تا او را دستگیر کند و به سزای اعمالش برساند و این مسئله هم محقق شد.

داستان به این توضیح است که احمد زمجی با ابوعلاء که از جانب مروان حمار که حاکم) آن ولایت بود، جنگید و در حالی که او با علم یزید وارد یزد شده بود، در آتش قهر و غضب سوخت و فرزندان و همراهانش زیر تیغ انتقام رفتند. در انتها این نبرد هم احمد زمجی، ابوعلاء را در قلعه ابرند آباد کشت و در آن خطه (یزد) بر مسند حکومت نشست.

احمد زمجی بر صندلی قصر علاء، کوشکی نو ساخت و محله ای که امروز به کوشک نو معروف است از بازمانده آثار او در آن دوران است.

دومین کتاب مشهور ایرانیان در حمایت از جنبش های ایرانلو پس از ابومسلم نامه، کتاب زمجی نامه است که روایت هایی حماسی را در بردارد و صندلی ایرانیان را به رخ می کشد.

احمد زمجی پس از قتل ابومسلم در (مرو یا طوس)، به وسیله عباسیان به خونخواهی ابومسلم برخاست و رهبری جنبش سیاه جامگان را در دست گرفت.

پس از او علی بن احمد فرزند زمجی، جانشین او شد و جنبش را به سمت هند برد اما دیری نپایید که عباسیان با غلبه بر این جنبش، آن ها را به سرانجام رساندند.

از گفتنی های مربوط به احمد زمجی در یزد، مسجدی است که وی ساخت و امروزه به مسجد فرط شهره است و امام رضا(ع) در گذر از این راستا، برای رسیدن به خراسان چند صباحی را در این مسجد اقامت کرد و به نیایش پرداخت. البته در کنار مسجد فرط (پتک)، حمامی هم به دستور وی ساخته شد اما بعدها این مسجد و حمام رو به ویرانی رفته بود که بازسازی شد.

قلعه ابرندآباد امروزه میراثی گرانبهاست که در شهر کنونی شاهدیه قرار گرفته است و این جدال تاریخی را از سرگذارنده است. این قلعه در حال حاضر به اهتمام شهرداری و میراث فرهنگی استان یزد در حال بازسازی و بهسازی است، هرچند که بخش های زیادی از آن تخریب شده است.

برگرفته از مستوفی بافقی و جامع مفیدی