جدیدترین آمار مهاجرت نخبگان، شرایط خروج و ماندگاری المپیادی ها - مجله معلمی

آماری که رصدخانه مهاجرت ایران در اختیار خبرنگاران قرار داده نشان می دهد، سهم ایران از جمعیت جهان چیزی در حدود 1.07 درصد است.

بعلاوه این آمار گویای این است که سهم ایران از جمعیت مهاجران جهان از رقم 5 صدم درصد در سال 1990 میلادی به رقم 7 صدم درصد در سال 2020 افزایش یافته است اما همچنان پایین تر از سهم ایران از جمعیت جهان است.

سهم ایران از جمعیت مهاجران جهان

لذا با در نظر گرفتن شاخص سهم ایران از جمعیت جهان، سهم ایران از جمعیت مهاجران جهان در طول 30 سال گذشته همیشه زیر یک درصد بوده است و هیچ گاه به 1 درصد نیز نرسیده است.

برخلاف ادعاهای مطرح شده در رسانه ها که همیشه ایران را در صدر کشورهای مهاجر فرست قرار می دهند، اما واقعیت های آماری خلاف این ادعاها را ثابت می نمایند. با توجه به آخرین آمار موجود در سال 2020 رتبه مهاجر فرستی ایران از میان 232 کشور جهان 54 بوده است.

کشورهای امارات متحده عربی با 54 هزار نفر، ایالات متحده آمریکا با 387 هزار نفر، آلمان با 152 هزار نفر، ترکیه با 84 هزار نفر، انگلستان با 83 هزار نفر پنج مقصد اول مهاجران ایرانی در جهان هستند.

جمعیت دانشجویان ایرانی در جهان و بهترین کشورهای مقصد

جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور طی سال های 2000 تا 2019 با افزایشی 3.4 برابری همراه بوده و از 17.447 نفر در سال 2000 به 59.585 نفر در سال 2019 رسیده است.

بعلاوه در بازه زمانی 2011 تا 2019 تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در تراز 50 هزار دانشجو ثابت مانده است.

جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در سال 2000 تا 2019

رصدخانه مهاجرت ایران بعلاوه اظهار داشت به طور کلی سه علت عمده برای ثابت ماندن فرایند تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور وجود دارد؛ افزایش نرخ دلار و به تبع آن افزایش هزینه های مهاجرت تحصیلی مخصوصاً برای دانشجویانی که با هزینه های شخصی مهاجرت می نمایند اولین علت ثابت ماندن مهاجرت است. بعلاوه محدودیت های ویزایی اعمال شده از سوی دولت آمریکا برای دانشجویان ایرانی و در نهایت ویروس کرونا از علل ثابت ماندن مهاجرت دانشجویان ایرانی به شمار می رود.

کشورهای مقصد دانشجویان ایرانی

سهم دانشجو فرستی ایران از کل بازار دانشجویان بین المللی جهان از سال 2012 فرایندی کاهشی به خود گرفته و از حدود 1.3 درصد به حدود یک درصد در سال 2018 رسیده است. بعلاوه سهم دانشجویان ایرانی خارج از کشور به نسبت کل جمعیت دانشجویان مشغول به تحصیل در داخل طی سال های 2000 تا 2018 با تغییر چندانی همراه نبوده (علی رغم افزایش قابل توجه جمعیت کل دانشجویان کشور) و از حدود یک درصد در سال 2000 به حدود 1.5 درصد در سال 2018 رسیده است.

بر اساس آخرین آمار یونسکو رتبه دانشجو فرستی ایران از میان 241 کشور جهان، 19 بوده است. آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به ترتیب 5 مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در جهان هستند.

طی سال های اخیر به همان دلایلی که ذکر شد جمعیت دانشجویان ایرانی در آمریکا کاهش یافته و دانشجویان کشورهایی همانند کانادا، ایتالیا و ترکیه را به عنوان مقصد تحصیلی خود انتخاب نموده اند.

به عنوان مثال بر اساس آخرین گزارش Open Doors تعداد دانشجویان ایرانی در دانشگاه های آمریکا با کاهشی 16 درصدی همراه بوده و از 11 هزار و 451 دانشجو در سال تحصیلی 2020-2019 به 9 هزار و 614 دانشجو در سال تحصیلی 2021-2020 رسیده است.

شرایط کلی ماندگاری، خروج و بازگشت المپیادی ها و رتبه های برتر کنکور در ایران

تحلیل آمار دریافتی از اداره گذرنامه در بازه زمانی سال 1380 تا مرداد 1399 نشان می دهد که 56.6 درصد از دارندگان مدال در المپیادهای دانش آموزی، 69.1 درصد از مشمولین بنیاد و 78.3 درصد از افراد حائز رتبه های یک تا هزار آزمون سراسری در داخل کشور هستند.

در میان گروه های مورد آنالیز به ترتیب المپیادی ها با 37.2 درصد، مشمولین بنیاد با 25.5 درصد و رتبه های یک تا هزار آزمون سراسری با 15.4 درصد بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص داده اند.

در این میان، 4.4 درصد از المپیادی ها، 3.7 درصد از مشمولین تحت پوشش بنیاد و 2.6 درصد از رتبه های برتر کنکور که پیشتر از کشور خارج شده بودند، به ایران بازگشته اند.

بازگشت کارآفرینان ایرانی خارج از کشور به ایران در قالب برنامه معاونت علمی

در این میان تعدادی از کارآفرینان و متخصصان نیز با برنامه ای تحت عنوان همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور معاونت علمی که از سال 1393 اجرا شده به کشور بازگشتند. به وسیله این برنامه تا به امروز بیش از 8500 نفر از متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور ثبت نام کردند و بعلاوه بیش از 2400 ایرانی نیز با مراکز علمی و صنعتی داخل کشور همکاری می نمایند.

تا کنون بیش از 200 استارت آپ به وسیله کارآفرینان ایرانی خارج از کشور در ایران راه اندازی شده که زمینه ایجاد اشتغال برای 2400 نفر از دانش آموختگان داخلی را فراهم نموده است.