ساخت و ساز غیرمجاز طی چند دهه گذشته در یزد به یک فرهنگ تبدیل شده است - مجله معلمی

روال ساخت و سازهای غیرمجاز در استان یزد بویژه شهر جهانی یزد به جایی رسید که استان یزد در زمره اولین استانهای دارای بیشترین آمار تخلفات ساخت و ساز نهاده شد و نگرانی هایی که پیش از این بارها مطرح شده بود، تقویت شد.

آمارهای متعددی بین 70 تا 90 درصد بودن تخلف در ساختمان های شهر یزد مطرح بود که بخشی مربوط به آمار ساخت و سازهای بدون پروانه و بخشی نیز مربوط به ساختمانهایی است که پروانه می گیرند اما خلاف پروانه می سازند و به نوعی با تهیه دو نقشه، شهرداری ها را دور می زنند.

دست اندرکاران به این نتیجه رسیدند که باید با فرهنگسازی و گفتمان اجتماعی باورهای نهادینه شده در میان مردم و حتی بعضی کارکنان شهرداری و دیگر دوایر دولتی اصلاح گردد که این کار سخت و دشواری است.

شهرداری برای آغاز نسبت به راه اندازی سامانه های متعدد برای کاهش مراحل صدور پروانه ساخت و ساز و برقراری ارتباط با سایر دستگاه های دارای نقش در این حوزه به صورت الکترونیکی وارد عرصه شد.

در ادامه، امور اجراییات شهرداری که مأمور شناسایی تخلفات ساخت و ساز برای برخورد بود را تقویت کرد یعنی برای ایجاد انگیزه، کار را به بخش خصوصی واگذار کرد.

این طرح در وهله اول در منطقه 4 شهرداری یزد اجرا شد و در حال تسری در سایر منطقه ها شهرداری است و همه اذعان دارند این گام، گامی مؤثر در کاهش تخلفات ساخت و ساز بوده است.

گزارش مرکز آمار ایران درباره شرایط ساخت و سازها

اما این روزها مرکز آمار ایران گزارشی را درباره شرایط ساخت و ساز و تعداد پروانه های صادر شده در شهرداری های کشور گفت که نشان از کاهش صدور پروانه های ساختمانی دارد.

این آمار نشان می دهد که در تابستان امسال، هزار و 609 پروانه ساختمانی به وسیله شهرداری تهران صادر شده که نسبت به فصل گذشته 15 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 11.7 درصد کاهش داشته است، این تعداد پروانه حدود پنج درصد از کل پروانه های ساختمانی کشور را تشکیل می دهد.

براساس همین آنالیز در تابستان امسال، 32 هزار و 136 پروانه ساختمانی به وسیله شهرداری های کشور صادر شده که نسبت به فصل گذشته حدود 14.9 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 39.4 درصد کاهش داشته است.

از کل پروانه های صادرشده در شهرداری های کشور، 2 هزار و 492 پروانه یعنی 7.8 درصد مربوط به افزایش بنا و 29 هزار و 644 پروانه 92.2 درصد مربوط به احداث ساختمان بوده است.

به این ترتیب پروانه های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به فصل گذشته 14.7 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 40.1 درصد کاهش داشته است.

نقش مهاجرپذیری در افزایش ساخت و ساز در یزد

معاون معماری و شهرسازی شهرداری یزد اما ارائه این آمار به صورت کل را ملاکی برای سنجش تخلفات ساخت و ساز در شهرها ندانست و اضافه نمود: در جهت آنالیز باید به این نکته آنالیز کرد که شهرهایی که توسعه می یابند، تخلفات در آنها کاهش یابد.

مهدی شرافت با اشاره به مهاجرپذیر شدن یزد ادامه داد: اعتقاد دارم که شهر یزد به مقدار جمعیت بومی خود، مسکن دارد و احتیاج به ساخت و ساز نو ندارد و ساخت و سازهای نو بیشتر از سوی مهاجران انجام می گردد.

وی بیان نمود: با این حال مقدار صدور پروانه های ساختمانی هم از لحاظ تعداد، هم متراژ و هم تعداد واحد نشان از رشد صدور پروانه ها در 9 ماهه امسال نسبت به مدتهای مشابه دو سال قبل دارد.

آمارهای نشان دهنده افزایش صدور پروانه

معاون معماری و شهرسازی شهرداری یزد اضافه نمود: براساس آمارها تعداد پروانه های صادرشده در 9 ماهه امسال 631 مورد بوده است که همین تعداد در سالهای 1399 و 1398 به ترتیب 593 و 381 مورد بوده است که رشد بسیار خوبی را نشان می دهد.

وی ادامه داذ: بطور قطع در سه ماهه آخر سال با توجه به افزایش هزینه های دریافت پروانه ساختمانی بویژه در ماههای بهمن و اسفند، تقاضا برای صدور پروانه افزایش قابل توجهی خواهد داشت.

شرافت به مقایسه مساحت پروانه های صادر شده در سال های 1398 تا 1400 پرداخت و گفت: در این سالها به ترتیب برای 200 هزار و 107 مترمربع، 383 هزار و 652 مترمربع و 459 هزار و 451 مترمربع پروانه صادر شده است که فرایند افزایشی قابل توجهی دارد.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از شاخص های آنالیز فرایند صدور پروانه های ساختمانی تعداد واحدهایی است که پروانه دریافت نموده اند، اضافه نمود: در سال 1398، برای 856 واحد، در سال 1399 برای هزار و 542 واحد و در امسال برای هزار و 928 واحد پروانه ساختمانی صادر شده که این هم رشد را نشان می دهد.

دلایل افزایش پروانه های ساختمانی

معاون معماری و شهرسازی شهرداری یزد، این افزایش را ناشی از احتیاج به نوسازی و بهسازی بعلاوه احتیاج به ساخت مسکن نو برای مهاجران دانست و اضافه نمود: شهر یزد به مقدار جمعیتش، مسکن دارد و این فرایند افزایشی بنا به دلایل گفته شده بروز یافته است.

وی با بیان اینکه مهاجرپذیری برای تأمین نیروی کار مورد احتیاج صنایع استان، یکی از دلایل افزایش تقاضا برای ساخت مسکن در شهر یزد است، گفت: این تقاضا در همه منطقه ها شهری وجود دارد اما در منطقه تاریخی فرایند افزایشی مشاهده نشده است.

کاهش تخلفات ساخت و ساز

معاون معماری و شهرسازی شهرداری یزد یکی از نشانه های افزایش صدور پروانه های ساختمانی را کاهش تخلفات ساخت و ساز و تعداد پفراینده های ارجاعی به کمیسیون ماده 100 بیان کرد.

شرافت بیان نمود: با اتفاقاتی که در حوزه نظارت بر فرایند ساخت و ساز با مشارکت بخش خصوصی و اهتمام شهرداری اجرا شده است، کنترل ساخت و سازها به مراتب افزایش یافته و زمانی که زمینه برای تخلف کاهش یابد، تمایل به دریافت پروانه و سیر روال قانونی برای ساخت و ساز افزایش خواهد یافت.

وی با تاکید بر اینکه شهفرایندان یزدی در امر ساخت و ساز ضابطه مند شده اند، اضافه نمود: این تغییر را هم در افزایش صدور پروانه های ساختمانی و هم در تعداد پفراینده های تخلفات ساخت و ساز میتوان به وضوح احساس کرد.

زخم ساخت و سازهای غیرمجاز بر معماری امروز شهر یزد

بطور قطع ترمیم زخم هایی که معماری امروز شهر یزد از ناحیه تخلفات ساخت و ساز خورده، سالها زمان برده و حتی جبران ناپذیر است اما اگر از همین الان هم آغاز کنیم و جلوی تخلفات ساخت و ساز را بگیریم، دیر نیست.

تخلفات ساخت و ساز جدای از خسارتی که بر سیمای شهر ایجاد می نمایند، شهر را غیرایمن ساخته و جان شهفرایندان را نیز در معرض خطر قرار می دهند.

ای کاش مردم مطلع شوند و بدانند هزینه های مستقیم و غیرمستقیمی که در ساخت و سازهای غیرمجاز برای دور زدن قانون و کم کردن هزینه و تسریع فرایند ساخت پرداخت می نمایند به مراتب سنگین تر و بیشتر از هزینه هایی است که برای سیر روال قانونی می پردازند.